ENGELLİLİK NEDİR, ÖNLENEBİLİR Mİ?

Engellik nedir, önlenebilir mi?

ENGELLİLİK NEDİR, ÖNLENEBİLİR Mİ? 
SAĞLIK NEDİR?

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre tanımlanan sağlık; sadece hastalık ve engelliliğin olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal olarak tam bir iyi olma halidir.

Engellilik ise doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle

bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerin çeşitli derecelerde kaybedilmesi sebebiyle toplumsal yaşama uyum sağlamada ve günlük gereksinimleri yaşayabilmede zorlukların olması, ikinci kişilere bağımlı kalma durumu. Korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyulması olarak tanımlanmaktadır.

ENGELLİLİK ÖNLENEBİLİR Mİ?

Engellilik; ailedeki genetik ve kromozom hastalıkları, akraba evliliği, annenin sürekli hastalıkları, hamilelikte geçirilen enfeksiyon hastalıkları, bu süreçte görülen hastalıklar, annenin yaşı, beslenme bozukluğu, plansız ve stresli hamilelik, anne ve babanın olumsuz alışkanlıkları, kan uyuşmazlığı gibi nedenlerle oluşabilir. Ayrıca doğum öncesi, doğumun geç olması, erken olması ya da güç olması gibi doğum sırasında meydana gelen nedenlerden de kaynaklanabilir.

Doğuştan engelliliğin en önemli nedenleri, kalıtımsal ve çevresel olanlardır.

Aileden kalıtsal olarak geçen bazı hastalıklar hariç, diğer nedenlerin çoğu önlenebilir veya kontrolü sağlanabilir.

Engellilik, doğum sonrasında ise beslenme bozuklukları, çeşitli hastalıklar, kazalar, iş kazaları ve meslek hastalıkları, psikososyal kayıplar, çevresel kirlenme, savaş, terör, yaşlanma, doğal afetler gibi nedenlerle ortaya çıkabilmektedir.

Engelliliği önleme; sosyal,mesleki, eğitimsel, yasal ve diğer

müdahaleleri içerir.

Birincil Düzey Önleme

1. Genel eğitim ve sağlık eğitimi,

2. Hijyen ve sağlık önlemleri,

3. Aşılama,

4. Mesleki kazaları azaltmaya yönelik yasalar çıkartma,

5. Güvenli iş koşulları sağlama,

6. Beslenme ve bakımı iyileştirme vb.

Bozuklukların oluşumunu önlemek, yol açtığı özürlülüğü azaltmak.

İkincil Düzey Önleme

1. Erken tanı ve hastalıkların, bozuklukların tedavisi.

2. Mesleki olarak erken müdahaleler,

3. Zararlı ajanların veya diğer risk faktörlerinin azaltılması,

4. Mesleki ve eğitimsel danışmanlık

5. İşe uygun gerekli koşulların sağlanması vb.

Engelliliğin engelliliğe dönüşmesini önlemeyi amaçlayan bütün önlemleri kapsar.

Üçüncül Düzey Önleme

1. Ameliyat, fizyoterapi, meslek terapisi, konuşma terapisi vb.

2. Kendine bakım eğitimleri,

3. Teknik yardımlar sağlama,

4. Sosyal ve mesleki danışmanlık, rehberlik,

5. Mesleki eğitimler,

6. Eğitimin ve uygun işlerin sağlanması,

7. Engelliliğe yönelik davranışları ve tutumları düzeltmek için

toplumsal eğitim sağlamak,

8. Fiziksel engelleri ortadan kaldırmak vb.

TIBBİ REHABİLİTASYON

Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre rehabilitasyon, bireylerdeki engelliliğin etkilerinin ve engel koşullarının azaltılmasını amaçlayan, bu bireylerin sosyal uyumunu

sağlamaya yönelik bütün önlemler olarak tanımlanır.

Rehabilitasyon hizmetleri, Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerin fizik tedavi ve rehabilitasyon servislerinde, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı rehabilitasyon merkezlerinde, üniversite hastaneleri ve özel hastanelerde, özel ve resmi rehabilitasyon merkezlerinde verilmektedir.

ENGELLİLİĞİN TESPİTİ VE ÖLÇÜLMESİ

Engellilere sağlanan haklardan ve verilecek hizmetlerden yararlanmak için “Engelli Sağlık Kurulu Raporu” alınması gerekmektedir. Raporlar,

16.10.2010 tarih ve 27787 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Engellilik Ölçütü, Sınıflandırması ve Engellilere Verilecek Sağlık Kurulu

Raporları Hakkında Yönetmelik” esasları doğrultusunda düzenlenmektedir.

8/10/1986 tarihli ve 86/11092 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği kapsamında asker hastanelerince malullük aylığı bağlanacaklara verilecek engelli sağlık kurulu raporları ve sosyal güvenlik kuruluşlarınca primli sisteme tabi olanlara bağlanacak malullük aylıkları için istenecek özürlü sağlık kurulu raporları bu Yönetmelik kapsamında değerlendirilmemektedir.

Hazırlayan UTEYKİF Ankara temsilcisi Alisa Çiçek Akyol haberlerankara.com